X100VI ma jedynie lekko zarysowaną rękojeść, w dodatku pokrytą twardym tworzywem sztucznym. Do tego jest aparatem relatywnie ciężkim jak na swój gabaryt, dlatego wygoda trzymania nie należy do zbyt wysokich. Zdecydowanie polecamy używanie paska, choćby nadgarstkowego, ewentualnie dołożenie dodatkowego uchwytu w formie szyny „L” lub podpórki pod kciuk (thumb grip).

Choć na pierwszy rzut oka X100VI nie ma zbyt wielu przycisków, zestaw elementów sterujących sprawdza się naprawdę dobrze. Mamy specjalne pokrętła do regulacji wartości przysłony, czasu naświetlania, czułości ISO i kompensacji ekspozycji, do tego dwie roli sterujące, joystick i dodatkowy pierścień funkcyjny na obiektywie. Możliwości mapowania guzików są rozbudowane, a lista opcji sięga niekiedy nawet 9 stron, można także zmieniać sposób działania kółek sterujących.

Warto też dodać, że podobnie jak u poprzednika, pokrętło odpowiedzialne za czułość nie wraca po "pociągnięciu w górę" na swoje miejsce, jak to miało miejsce w X100F, czy bezlusterkowcach X-Pro2 i X-Pro3. To naszym zdaniem stanowi ułatwienie. Producent zachował możliwość wykorzystania mechanicznego wężyka spustowego przy jednoczesnej opcji podłączenia elektronicznego. Podwójny skok przycisku migawki jest dobrze wyczuwalny.

----- R E K L A M A -----

Interfejs dotykowy nie pozwala co prawda poruszać się po głównym menu, ale już w podręcznym czy menu odtwarzania jak najbardziej. W tym ostatnim zdjęcia możemy przeglądać w sposób, jaki większość z nas zna ze smartfona – rozciągając je dwoma palcami i przerzucając ruchem w jedną ze stron.

Tryby Pracy

Obecność pierścieni i pokręteł oznacza, że w aparacie nie uświadczymy klasycznego podziału na tryby P, A, S, M i inne, nie ma nawet koła nastaw do ich wyboru. Jeśli chcemy, by regulacją danego parametru zajęła się automatyka, po prostu przestawiamy stosowny element sterujący na literę A (Auto). Jeśli zaś chcemy nimi sterować wielofunkcyjnymi kółkami przednim i tylnym, pokrętło dedykowane należy przestawić na literę C w przypadku czułości oraz T w przypadku czasu. Inne niż standardowe PASM tryby działania możemy wywołać wciskając przycisk DRIVE / DELETE. Przywołuje on menu kontekstowe, w którym znajdziemy:

• zdjęcia pojedyncze
• zdjęcia seryjne szybkie lub wolne
• ustawienie bracketingu czułości,
• ustawienie bracketingu balansu bieli,
• tryb bracketingu (do wyboru: bracketing z AE, bracketing z symulacją filmu, bracketing ze zmianą zakresu dynamicznego obraz bracketing ostrości),
• tryb HDR (do wyboru: HDR Auto, HDR 200, HDR 400, HDR 800 oraz HDR PLUS), wielokrotna ekspozycja
• funkcje zaawansowane: panorama lub filtry zaawansowane (filtry artystyczne),
• tryb filmowy.

Menu

Menu w X100VI wygląda tak samo jak we wszystkich nowszych aparatach Fujifilm. Znajdziemy w nim zatem następujące grupy ustawień:

• jakości obrazu,
• ustawiania ostrości,
• parametrów fotografowania,
• funkcji lampy,
• filmowania,
• konfiguracji,
• sieci,
• sekcję „MY” umożliwiającą zgrupowanie kilku najczęściej używanych parametrów.

Zawartość i opcje umieszczone na kolejnych kartach, a także w menu podręcznym i Q, przedstawiają poniższe filmy.

Menu ustawień jakości obrazu

Menu ustawień autofokusa

Menu ustawień zdjęć

Menu ustawień lampy błyskowej

Menu konfiguracji

Menu ustawień sieci

Menu podręczne Q

Przycisk DISP/BACK służy między innymi do przełączania pomiędzy różnymi konfiguracjami ekranu w trybie podglądu na żywo oraz przy przeglądaniu zdjęć.

W trybie podglądu na żywo do dyspozycji mamy następujące widoki:

• wyświetlacz INFO (z dokładnym, procentowym wskaźnikiem naładowania akumulatora),
• informacje wybrane przez użytkownika,
• brak informacji.

Tak, jak już zdążyło nas do tego przyzwyczaić Fujifilm, w menu aparatu możemy dość dokładnie określić, jakie elementy będą widoczne na ekranie w trybie użytkownika. Dość długa lista obejmuje m.in. cyfrową poziomicę, histogram, wskaźnik odległości (AF i MF), dane ekspozycji, tryb ostrości i pomiaru światła, czy wskaźnik naładowania akumulatora. Osobno włączamy siatkę kadrowania (3 rodzaje) oraz tryb „astrofotografii” (wyświetlanie informacji w czerwonej tonacji).

W trybie przeglądania zdjęć dostępne widoki to:

• informacje włączone,
• informacje wyłączone,
• szczegółowe informacje,
• ulubione.

Zdjęcia można powiększać (przy pomocy tylnej rolki, jej wciśnięcie uruchamia podgląd 100%) lub przeglądać w postaci miniaturek (3×3 lub 10×10). Istnieje także możliwość przewijania zdjęć w powiększeniu, wykorzystując przednie pokrętło sterujące.

Szybkość

Aparat włącza się w ciągu ok. 1 sekundy i podczas typowych czynności działa szybko i responsywnie. Również przeglądanie zdjęć odbywa się dość płynnie, włączając w to poruszanie się w obrębie powiększonego zdjęcia. Dopiero wyświetlenie siatki najmniejszych miniaturek (10×10) wiąże się z pewnym opóźnieniem. Formatowanie szybkiej karty SD zabiera ok. 3–4 sekund.

Zdjęcia seryjne

Testowany aparat oferuje dwa podstawowe tryby seryjne szybki (CH) i wolny (CL), w obrębie których mamy do wyboru różne klatkaże. Lista wariantów przedstawia się następująco:

• seria wysokiej prędkości
  • migawka mechaniczna:
    • 8 kl/s,
  • migawka elektroniczna:
    • 20 kl/s z cropem 1.25x,
    • 13 kl/s z cropem 1.25x,
    • 10 kl/s z cropem 1.25x,
    • 11 kl/s,
    • 8 kl/s,
• seria niskiej prędkości
  • 6 kl/s,
  • 5 kl/s,
  • 4 kl/s,
  • 3 kl/s.

Pomiary wykonaliśmy korzystając z karty Angelbird AV PRO 64 GB SDXC UHS-II V90. Zdjęcia robiliśmy przy czułości ISO 1600 i czasie ekspozycji 1/1000 sekundy. Objętość pliku zapisywanego w formacie JPEG wynosiła średnio 24.3 MB, nieskompresowanego RAW-a 83.4 MB, a skompresowanego bezstratnie – 64.1 MB.

Przy wykorzystaniu zapisu 8 kl/s i migawki mechanicznej uzyskaliśmy następujące wyniki:

• 158 zdjęcia JPEG (5.27 kl/s),
• 59 skompresowanych bezstratnie zdjęć RAW (1.97 kl/s)
• 47 nieskompresowanych zdjęć RAW (1.57 kl/s).

Aparat bez trudu uzyskał deklarowaną szybkość fotografowania i utrzymywał ją przez ok. 7 sekund w JPEG-ach i ok. 2 sekund w RAW-ach (zarówno skompresowanych bezstratnie, jak i nieskompresowanych). Całkowita liczba wykonanych zdjęć nie imponuje, nawet względem Leiki Q3. Wprawdzie w JPEG-ach X100VI wypadł o 40% lepiej, ale w RAW-ach (nieskompresowanych) Q3 ma ciut większą, bo 43% przewagę.

Testy trybu seryjnego przeprowadzamy z wykorzystaniem kart pamięci Angelbird AV PRO, udostępnionych przez firmę Fototechnika.

Autofokus

System automatycznego ustawiania ostrości testowanego aparatu wykorzystuje 425 punktów detekcji fazy pokrywających praktycznie całą matrycę. W niektórych trybach pracy ich liczbę możemy ograniczyć do 117 (siatka dalej pokrywa cały kadr, ale liczy 9×13 punktów, a nie 17×25) w celu szybszego ręcznego przesuwania obszaru ostrości w obrębie kadru.

Podstawowego wyboru trybu pracy dokonujemy oczywiście za pomocą przełącznika umieszczonego na lewej ścianie korpusu omówionego w poprzednim rozdziale. Pozwala on na wybór trybu pojedynczego, ciągłego lub manualnego. Poza tym, już z poziomu menu, możemy wybrać jeden z czterech trybów pracy autofokusa. Dotyczą one zarówno pracy pojedynczej, jak i ciągłej. Ich lista przedstawia się następująco:

• pojedynczy punkt,
• strefa,
• szeroki / śledzenie,
• wszystko.

Obszar ostrości możemy wybrać z poziomu menu, a także w czasie normalnego użytkowania aparatu wskazując punkt joystickiem lub palcem na ekranie. Oprócz tego do dyspozycji fotografującego jest tryb wykrywania twarzy oraz wykrywania oka z możliwością doprecyzowania, czy układ ma preferować oko lewe, prawe, czy też wybierać je automatycznie. By wspomóc pracę układu w słabym oświetleniu, aparat wyposażono w diodę doświetlającą.

Zastosowanie technologii głębokiego uczenia (deep learning) pozwoliło na wykrywanie oprócz ludzi (twarzy i oczu) również zwierząt, (w tym ptaków), a także samochodów, motocykli, rowerów, samolotów i pociągów.

W aparacie znajdziemy takie same ustawienia ciągłego autofokusa, jak w bezlusterkowcach Fujifilm. Mamy trzy parametry: czułość śledzenia, szybkość śledzenia oraz przełączenie aktywnego obszaru AF. W oparciu o te trzy parametry zdefiniowanych zostało 5 domyślnych ustawień, przeznaczonych do fotografowania konkretnych sytuacji:

• 1 – ustawienie uniwersalne,
• 2 – śledzenie obiektu z ignorowaniem przeszkód,
• 3 – przyspieszające / zwalniające obiekty,
• 4 – obiekty nagle pojawiające się w kadrze,
• 5 – nieregularnie poruszające się oraz przyspieszające / zwalniające obiekty.

Do dyspozycji mamy również dodatkową szóstą pozycję, pod którą możemy zapisać własne ustawienia.

Przy wybraniu opcji śledzenia, pokrycie kadru polami odrobinę się zwęża i wynosi 91% w poziomie i 94.5% w pionie.

Gdy zdecydujemy się pracować manualnie, również mamy do dyspozycji szereg udogodnień. Pierwszym jest możliwość ustalenia w menu kierunku obrotu pierścienia ostrości oraz trybu jego pracy – może on być nieliniowy lub liniowy. Tę drugą opcję docenią zapewne osoby filmujące. Oprócz tego aparat oferuje focus peaking oraz wspomaganie manualnego ostrzenia mogące pracować w jednym z czterech trybów:

• standardowe,
• cyfrowy podział zdjęcia (do wyboru w kolorze lub czarnobieli),
• cyfrowy mikropryzmat,
• zaznacz głębię ostrości (pod nazwą tą kryje się focus peaking, oferujący możliwość wyboru koloru i intensywności).

W typowych warunkach oświetleniowych autofokus pracuje szybko i celnie. Czasami potrafi się jednak pomylić, nawet przy stosunkowo kontrastowych obiektach. Widać też pogorszenie jakości pracy gdy światła zastanego jest niewiele, głównie w postaci wydłużonego czasu ogniskowania. Mimo wymienionych wad, AF w większości przypadków sprawdza się naprawdę dobrze, widać np. wysoką skuteczność wykrywania twarzy i oczu.

Postanowiliśmy również przeprowadzić standardowy test celności autofokusa w studio. Wykonujemy wówczas serię 40 zdjęć. Przysłonę w obiektywie ustawiamy na f/2.8 i fotografujemy tablicę rozdzielczości najpierw w świetle lamp LED (5400 K), a potem żarowym (3000 K), każdorazowo przeogniskowując obiektyw. Wyniki przedstawiamy w postaci histogramu, który prezentuje procentowe wartości odchyłek od najlepszego pomiaru MTF50 w serii.

Celność AF w studio okazała się nienaganna – większość zdjęć było trafionych w punkt, a żadna odchyłka nie wyszła poza trzeci przedział.

Pomiar ekspozycji

Pomiar światła w X100VI oparty jest o 256-strefowy system TTL. Może on pracować w następujących trybach:

• multisegmentowy,
• centralnie ważony,
• punktowy,
• uśredniony.

Dostępna korekcja ekspozycji umożliwia ustawienie wartości z zakresu ±5 EV z krokiem 1/3 EV, przy czym między −3 a +3 jesteśmy w stanie ustawić korzystając z dedykowanego koła nastaw, a wartości bardziej ekstremalne stają się dostępne po przełączeniu koła nastaw w tryb C, w którym kompensacją steruje jedno z kół wielofunkcyjnych (domyślnie przednie). Nie mamy zastrzeżeń do pracy automatyki ekspozycji. Aparat w większości sytuacji prawidłowo nastawiał parametry.

Filtr ND

Fujifilm X100VI został wyposażony w filtr szary o gęstości 4 EV, czyli zmniejszający ilość światła docierającego do matrycy 16-krotnie. Pozwala on np. na korzystanie z w pełni otwartej przysłony i migawki mechanicznej nawet w ostrym słońcu. Filtr możemy aktywować z poziomu głównego menu lub przypisując go jednego z licznych programowalnych przycisków na obudowie.

Lampa błyskowa

W X100VI mamy wbudowaną, stałą lampę błyskową. Dzięki zastosowaniu migawki centralnej czas synchronizacji może wynieść nawet 1/4000 s (lampa nie działa z migawką elektroniczną). Można także ustawić kompensację błysku w zakresie od −2 do +2 EV w krokach co 1/3 EV.

Do dyspozycji mamy następujące tryby sterowania błyskiem:

• TTL,
• manualny,
• sterownik,
• lampa wyłączona.

We wszystkich trybach pracy wbudowanej lampy błyskowej możemy wybrać, czy błysk ma nastąpić na pierwszej czy drugiej kurtynie oraz użyć funkcji redukcji efektu czerwonych oczu. Tę ostatnią trzeba jednak wcześniej włączyć w menu lampy.

Testowany aparat posiada gorącą stopkę, zatem można podłączyć do niego zewnętrzną lampę błyskową. Według specyfikacji producenta, kompatybilne lampy marki Fujifilm to modele: EF-20, EF-42 oraz EF-X500.

Typowy test siły błysku lampy, jaki przeprowadzamy, polega na zrobieniu zdjęcia z czasem ekspozycji 1/100 s, czułością ISO 100 i przysłoną f/8.0. W tym przypadku ze względu na brak natywnej czułości ISO 100, użyliśmy wartości ISO 125 oraz przysłony f/9. Drugie zdjęcie zostało wykonane przy przełączeniu przysłony i czasu naświetlania w tryb automatyczny, co w Fujifilm X100VI oznacza de facto tryb P.

Tryb M	Automatyczny dobór przysłony i czasu

Test pokazuje wyraźnie, że wbudowana lampa błyskowa ma zbyt niską moc, by poprawnie doświetlić fotografowaną scenę przy zadanych manualnych nastawach. Dopiero gdy automatyka ustawiła przysłonę f/2 i czas naświetlania 1/60 sekundy, jesteśmy w stanie zobaczyć cokolwiek na fotografowanym otoczeniu.

Stabilizacja

X100VI jest pierwszym aparatem z serii X100 wyposażonym w stabilizację sensora. 5-kierunkowy system działa w dwóch trybach: ciągły oraz przy zdjęciu, a jego skuteczność producent określa na 6 EV.

Testując stabilizację obrazu dla różnych wartości czasu ekspozycji wykonujemy serię minimum 20 zdjęć, przy czym robimy to zarówno z włączoną jak i wyłączoną stabilizacją. Następnie sprawdzamy, ile zdjęć w danej serii jest poruszonych. Otrzymane wyniki prezentujemy na poniższym wykresie, w formie procentów liczby zdjęć poruszonych do całkowitej liczby zdjęć w serii. Zero na skali poziomej odpowiada najkrótszej ekspozycji, czyli 1/80 sekundy.

Największa odległość pomiędzy krzywymi wynosi ok. 3.5 EV i na tyle właśnie oceniamy wydajność stabilizacji. To bardzo dobry wynik, znacznie lepszy od Leiki Q3 (2 EV) i Ricoh-a GR III (1 i 2/3 EV).

Symulacja filmów

W menu fotografowania znajdziemy funkcję „Symulacja filmu”, która odnosi się do zmiany kolorystyki zdjęcia w sposób imitujący użycie konkretnego rodzaju kliszy fotograficznej Fujifilm:

• Provia/Standard – standardowa kolorystyka,
• Velvia – wzmocnione kolory przydatne przy fotografii krajobrazowej,
• Astia – profil dedykowany do fotografii portretowej,
• Classic Chrome – zmiękczona kolorystyka z podniesionym kontrastem obszarów zacienionych,
• Reala Ace – łączy wierną reprodukcję kolorów z wyrazistą tonalnością,
• PRO Neg Hi – profil kontrastowy, dedykowany do ogólnie pojętej fotografii,
• PRO Neg Std – zmiękczona kolorystyka z uwydatnionymi barwami skóry, dedykowany do fotografii portretowej,
• Classic Neg – wzmocnione kolory i kontrastowa tonacja dla zwiększenia głębi obrazu,
• Nostalgic Neg – ocieplone jasne tony i wzbogacone tony ciemne, dające efekt wydrukowanego zdjęcia,
• ETERNA – łagodny kolor i bogate tony ciemne dające filmowy wygląd,
• ETERNA BLEACH BYPASS – kontrastowy profil o niskim nasyceniu symulujący efekt „bleach bypass”,
• Acros – zapewnia głębszą czerń i lepsze uwydatnienie szczegółów,
• Acros z symulacją użycia żółtego filtru korekcyjnego,
• Acros z symulacją użycia czerwonego filtru korekcyjnego,
• Acros z symulacją użycia zielonego filtru korekcyjnego,
• Czarno-biały,
• Czarno-biały z symulacją użycia żółtego filtru korekcyjnego,
• Czarno-biały z symulacją użycia czerwonego filtru korekcyjnego,
• Czarno-biały z symulacją użycia zielonego filtru korekcyjnego,
• Sepia.

Efekty działania poszczególnych ustawień można zobaczyć np. w teście Fujifilm X-S20.

Filtry twórcze

Cyfrowe filtry kreatywne znajdziemy w trybach migawki (przycisk DRIVE / DELETE), pod pozycją „funkcje zaawansowane”. Użytkownicy mają do wyboru następujące pozycje:

• aparat zabawkowy,
• miniatura,
• kolor pop,
• wysoka tonacja,
• niska tonacja,
• dynamiczny ton,
• obraz miękki,
• częściowy kolor (do wyboru: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, fioletowy).

Przykładowe zdjęcia panoramiczne można zobaczyć np. w teście X-T30 II.

Fotografia HDR

Fujifilm X100VI oferuje tryb wykonywania zdjęć o zwiększonej dynamice tonalnej. Funkcję tą także znajdziemy wśród trybów migawki. Dostępne nastawy dla zdjęć HDR to:

• HDR Auto,
• HDR200,
• HDR400,
• HDR800,
• HDR Plus.

Jak same nazwy wskazują, tryby 200, 400 i 800 oznaczają odpowiednio poszerzenie fotografowanej rozpiętości o 200, 400 lub 800% (odpowiednio 1, 2, 3 EV). Tryb Auto sam wybiera jedną z tych wartości, a tryb Plus dobiera nastawy i sposób pracy tak, by uchwycić jak największą dynamikę fotografowanej sceny. Warto też wspomnieć, że korzystanie z trybu HDR wiąże się z przycięciem obrazu, niezależnie od tego, czy fotografujemy z ręki, czy z użyciem statywu.

Przykłady działania wszystkich wymienionych trybów można zobaczyć np. w teście X-T3.

Panoramy

Fujifilm X100VI oferuje tryb automatycznego tworzenia panoram. Użytkownik ma do wyboru kąt panoramy (dostępne są rozmiary opisane jako „M” oraz „L”) oraz kierunek jej wykonywania. Panoramę wykonamy zarówno trzymając aparat w poziomie, jak i w pionie. Przy doborze parametrów ekspozycji możemy zdać się na częściową lub całkowitą automatykę aparatu lub ustawić wszystko ręcznie, zupełnie jak przy normalnym fotografowaniu.

Przykładowe zdjęcia panoramiczne można zobaczyć np. w teście X-T30 II.

Tryb Filmowy

Tryb wideo został przetestowany w tym materiale.

Łączność bezprzewodowa

Fujifilm X100VI oferuje opcje łączności bezprzewodowej z wykorzystaniem Wi-Fi lub Bluetootha. Połączyć możemy się ze smartfonem, komputerem lub drukarką Instax. Nawiązanie połączenia ze smartfonem wymaga pobrania dedykowanej aplikacji Fujifilm Camera Remote (dostępnej na systemy Android i iOS), a następnie sparowania urządzeń przez Bluetooth już wewnątrz aplikacji. Istnieje również możliwość połączenia się przez Wi-Fi. Aplikacja oferuje następujące funkcje:

• transfer zdjęć i materiałów wideo do smartfona czy tabletu,
• przeglądanie zdjęć i materiałów wideo znajdujących się w aparacie z poziomu smartfona czy tabletu,
• pobieranie danych o lokalizacji oraz aktualizacja zegara w aparacie w oparciu o dane ze smartfona,
• zdalne fotografowanie / filmowanie z kontrolą podstawowych parametrów ekspozycji, lampy błyskowej, samowyzwalacza, ostrości, balansu bieli czy profilu obrazu,
• aktualizację oprogramowania aparatu.

Ogólnie komunikacja bezprzewodowa działała szybko i sprawnie. Parowanie Bluetooth przebiegło bezproblemowo, a nawiązanie połączenia Wi-Fi pomiędzy smartfonem a aparatem trwało ok. 15–20 sekund. Także kopiowanie zdjęć na urządzenie mobilne odbywa się szybko, chyba że zdecydujemy się na format RAW – w tej sytuacji transfer trwał ok. 30 sekund.

Rejestrator obrazu Atomos Ninija Inferno wykorzystywany do nagrywania ekranu przy demonstracji menu udostępniła firma BEiKS, a współpracujący z nim dysk SSD Angelbird AtomX firma Foto-Technika. Obu firmom uprzejmie dziękujemy.