W tym odcinku naszego cyklu poświęconego analogowym konstrukcjom fotograficznym sprzed lat zajmiemy się ślepymi uliczkami, w które zabrnęli konstruktorzy. Doskonałym przykładem jest tu dwuobiektywowa lustrzanka na taśmę 35 mm – koncept, który jakoś nigdy nie mógł odnieść sukcesu.

Legendarna Leica I, oficjalnie zaprezentowana w 1925 roku na targach w Lipsku, była prawdziwie milowym krokiem w fotograficznej technice. Wśród wielu innowacji bodaj najważniejszą było zastosowanie relatywnie taniego i niebawem łatwo dostępnego filmu 35 mm. Tu jednak Leica nie jest prekursorem – aparaty na taśmę „kinową” budowano już w 1904 roku.

Sukces Leiki nie oznaczał jednak, że film zwojowy z taśmą ochronną, a zwłaszcza typu 120 (60 mm nieperforowany) znalazł się w odwrocie. Cztery lata po debiucie aparatu Oscara Barnacka, na rynku pojawiła się inna równie innowacyjna konstrukcja – dwuobiektywowa lustrzanka znanej i szanowanej firmy Francke & Haidecke z Brunszwiku. Rolleiflex na lata stał się wyznacznikiem klasy sprzętu dla fotoreporterów, artystów oraz zaawansowanych (i zamożnych) fotoamatorów. Genialny w swej prostocie koncept rozdzielenia i sprzężenia układu celowniczego i zdjęciowego, świetne obiektywy Schneidera, jasna matówka i niezwykła łatwość obsługi – to cechy, które stały u źródeł sukcesu Rolleiflexów, Rolleicordów oraz całej masy mniej lub bardziej udanych kopii tych aparatów. Na marginesie… słyszałem o niemieckim kolekcjonerze, który zbiera tylko klony Rolleiflexów i Rolleicordów – łącznie ma ponad 500 sztuk z całego świata.

----- R E K L A M A -----

OSTATNIE DNI PROMOCJI FUJIFILM X-T5!

Fujifilm X-T5 SILVER BODY

7898 zł 6898 zł

Fujifilm X-T5 SILVER BODY

7898 zł 6898 zł

Fujifilm X-T5 BLACK BODY

7898 zł 6898 zł

Fujifilm X-T5 BLACK BODY

7898 zł 6898 zł

Raty 0%. Zostaw swój sprzęt w rozliczeniu.

Leica zwróciła uwagę wszystkich konstruktorów sprzętu fotograficznego na filmy szerokości 35 mm. W brunszwickiej fabryce, 6 grudnia 1932 roku odbyła się narada, której celem było znalezienie sposobu na zaadaptowanie filmu 35 mm do Rolleiflexów. W rezultacie powstał Rolleikin, który umożliwiał właścicielom Rolleiflexów i Rolleicordów fotografowanie na filmie 35 mm.

Początkowo film był transportowany pomiędzy dwoma wkładami Agfa-Rollei i w tej formie (PR114) był dostępny w latach 1933–34. Rolleiflex z Rolleikinem był pierwszą lustrzanką dwuobiektywową wykorzystującą film 35 mm.

Fot. Rolleiflex camera userlist

Rosnąca sława Leiki pobudziła też do działania największego wówczas producenta sprzętu fotograficznego w Niemczech (i na świecie) drezdeńską firmę Zeiss Ikon AG.

W 1932 roku pojawił się pierwszy model aparatu, który stał się na wiele lat konkurencją Leiki. Contax I wyposażony w metalową migawkę kurtynową pozwalał na ekspozycję 1/1000 sekundy – aż dwukrotnie szybciej niż Leica. Jasne obiektywy w szerokim zakresie, szybszy i wygodniejszy system ich mocowania oraz bardzo bogaty zestaw akcesoriów do wszystkich możliwych zastosowań, pozwoliły Contaxowi na równorzędną rywalizację z Leiką.

Trudno po latach spekulować, co skłoniło konstruktorów Zeiss Ikona do połączenia zalet układu Rolleiflexa i formatu Contaxa, jednak w wyniku tego konceptu powstał pierwszy na świecie i jeden z nielicznych aparatów 35 mm w układzie konstrukcyjnym lustrzanki dwuobiektywowej – Contaflex.

Fot. cameratique.com

Fot. cameratique.com

Fot. cameratique.com

Aparat zadebiutował w roku 1935. Po Contaxach odziedziczył charakterystyczną metalową migawkę o przebiegu pionowym, składającą się z dwóch metalowych kurtyn zbudowanych z mosiężnych listewek. Dawała ona czasy otwarcia od 1 do 1/1000 s.

Fot. cameratique.com

System mocowania obiektywów został zaprojektowany specjalnie dla Contaflexa – nie były one wymienne z Contaxami. Do korpusu można było dokupić następujące obiektywy: dwa szerokokątne Biogon 35 mm f/2.8i Orthometar 35 mm f/4.5, aż trzy standardy – Sonnar 50 mm f/1.5, ciemniejszy Sonnar 50 mm f/2 i Tessar 50 mm f/2.8, dwa zwane wówczas portretowymi – Sonnar 85 mm f/2 i Triotar 85 mm f/4 oraz teleobiektyw Sonnar 135mm f/4. Obiektyw celowniczy Sucher Objektiv 2.8/80 był zamocowany na stałe.

Contaflex z teleobiektywem Sonnar (135mm /1:4). Fot. pacificrimcamera.com

W katalogu poznańskiej firmy FotoGreger (największego przedwojennego polskiego domu wysyłkowego dla fotografów) z roku 1937, można przeczytać: „To wszystko, co dotychczas amator nosił przy sobie oddzielnie jak: odległościomierz, światłomierz i samowyzwalacz jest wbudowane w Contaflexie.” Był to bowiem pierwszy w świecie aparat z wbudowanym układem pomiaru światła – opartym na elemencie selenowym.

Contaflex wykonany był wspaniale. Korpus pokryto grubą naturalną skórą, celownik o formacie 4×6 cm był bardzo jasny i miał na matówce świetlne ramki pokazujące pole widzenia dla wymiennych obiektywów, a po podniesieniu osłon wizjera zamieniał się on w celownik sportowy, w którym także widać było ramki ograniczające pole widzenia.

Fot. pacificrimcamera.com

Jak to zwykle jednak bywa… coś za coś. Aparat był ciężki – ważył prawie 1.5 kg, czyli dwa razy więcej niż Contax – i jak się szybko okazywało w fotografowaniu był niezbyt poręczny. Po części było to spowodowane zastosowaniem ciężkiego magnesu w układzie pomiarowym (czułość elementu selenowego była bardzo niska). Co gorsza, po kilku latach pod warstwą skóry pojawiały się wykwity rdzy.

Fot. pacificrimcamera.com

Nieoceniony katalog firmy FotoGreger „gościł” ten aparat przez dwa lata – w 1937 oraz 1938 roku. Był to najdroższy ze wszystkich modeli aparatów oferowanych przez poznański dom wysyłkowy. W roku 1937 aparat z obiektywem Tessar 2.8/50 kosztował 1275 złotych – co ciekawe rok później już tylko 1180 złotych. Najdroższa wersja z jasnym Sonnarem 1.5/ 50 kosztowała odpowiednio 1700 i 1580 złotych.

Dla porównania, absolutna nowość Kine Exakta z najjaśniejszym Xenonem zarówno w roku 1937, jak i 1938 kosztowała „zaledwie” 750 złotych. Za cenę najdroższego aparatu Exakta można było kupić aż dziesięć popularnych wówczas aparatów Nettar 4.5×6, a za cenę najdroższego Contaflexa takich aparatów można było kupić ponad dwadzieścia.

Warto pamiętać, że działo się to w kraju, w którym litr benzyny kosztował 75 groszy, płaca robotnika warta była nieco więcej niż złotówka za godzinę, a za tę samą złotówkę można było kupić 30 kg kartofli. Szczyt przedwojennego luksusu Polski Fiat 508 III Junak kosztował wówczas nieco mniej niż 5 tysięcy złotych.

Cena Contaflexa była naprawdę imponująca. Nic zatem dziwnego, że w roku 1939 w katalogu „największej chrześcijańskiej firmy fotograficznej w Polsce” nie można było już go znaleźć.

Fot. iscanmanuals.com

Niestety dane o zakończeniu produkcji aparatu różnią się w źródłach. Niektóre wyznaczają ją na rok 1939, inne zaś twierdzą, że był w produkcji jeszcze w połowie 1944 roku. Jednak pewne jest to, że Contaflex sukcesem komercyjnym nie był.